पुणे नगर वाचन मंदिराची स्थापना ७ फेब्रुवारी, इ.स. १८४८ रोजी झाली. या ग्रंथालयाचे आधीचे नाव दि पूना नेटिव्ह जनरल लायब्ररी असे होते. न्यायमूर्ती रानडे हे संस्थेचे पहिले अध्यक्ष होते.
पेशव्यांच्या बुधवार वाड्यात न्यायाधीश हेन्री ब्राऊन यांनी न्यायमूर्ती महादेव गोविंद रानडे, लोकहितवादी गोपाळ हरी देशमुख, कृष्णशास्त्री चिपळूणकर, प्रो. केरो लक्ष्मण छत्रे, दाजी नीलकंठ नगरकर, विष्णू परशुराम रानडे, सोन्या बापू मांडे, विष्णू मोरेश्वर भिडे यांच्या साहाय्याने या ग्रंथालयाची स्थापना केली. या लोकांनी श्रम आणि धन देऊन हे ग्रंथालय उभारले.
ग्रंथालयाची इमारत
ब्रिटीशांच्या काळात येथील जनतेला इंग्रजीचे शिक्षण देण्यासाठी करण्यात आलेल्या प्रयत्नांचा एक भाग म्हणून या ग्रंथालयाची स्थापना करण्यात आली.
इ.स. १३ मे १८७९ रोजी बुधवार वाड्याला आग लागली व वाडा भस्मसात झाला. ग्रंथालयाच्या चिटणीसांच्या घरी असलेल्या एका धारिणी खेरीज संपूर्ण ग्रंथालय भस्मसात झाले. याची नोंद पूना गॅॅझेटियरमध्ये आहे. नगरकर वाड्यानंतर लायब्ररी १५ एप्रिल १८८४ ते १ एप्रिल १८८९ पर्यंत दाणे आळीतील पुणे सार्वजनिक सभेच्या जागेत होती. नंतर १५ मे १८८२ रोजी वाचनालयासाठी लक्ष्मीपथावरील बेलबाग समोरील फडणीसांची मोकळी जागा ४००० रुपयांना विकत घेतली. १७ जुलै १८८२ श्री. रावसाहेब फडणीस यांच्या हस्ते पायाभरणीचा कार्यक्रम झाला

पुणे नगर वाचन मंदिराची स्थापना ७ फेब्रुवारी, इ.स. १८४८ रोजी झाली. या ग्रंथालयाचे आधीचे नाव दि पूना नेटिव्ह जनरल लायब्ररी असे होते. न्यायमूर्ती रानडे हे संस्थेचे पहिले अध्यक्ष होते.
पेशव्यांच्या बुधवार वाड्यात न्यायाधीश हेन्री ब्राऊन यांनी न्यायमूर्ती महादेव गोविंद रानडे, लोकहितवादी गोपाळ हरी देशमुख, कृष्णशास्त्री चिपळूणकर, प्रो. केरो लक्ष्मण छत्रे, दाजी नीलकंठ नगरकर, विष्णू परशुराम रानडे, सोन्या बापू मांडे, विष्णू मोरेश्वर भिडे यांच्या साहाय्याने या ग्रंथालयाची स्थापना केली. या लोकांनी श्रम आणि धन देऊन हे ग्रंथालय उभारले.
ग्रंथालयाची इमारत
ब्रिटीशांच्या काळात येथील जनतेला इंग्रजीचे शिक्षण देण्यासाठी करण्यात आलेल्या प्रयत्नांचा एक भाग म्हणून या ग्रंथालयाची स्थापना करण्यात आली.
इ.स. १३ मे १८७९ रोजी बुधवार वाड्याला आग लागली व वाडा भस्मसात झाला. ग्रंथालयाच्या चिटणीसांच्या घरी असलेल्या एका धारिणी खेरीज संपूर्ण ग्रंथालय भस्मसात झाले. याची नोंद पूना गॅॅझेटियरमध्ये आहे. नगरकर वाड्यानंतर लायब्ररी १५ एप्रिल १८८४ ते १ एप्रिल १८८९ पर्यंत दाणे आळीतील पुणे सार्वजनिक सभेच्या जागेत होती. नंतर १५ मे १८८२ रोजी वाचनालयासाठी लक्ष्मीपथावरील बेलबाग समोरील फडणीसांची मोकळी जागा ४००० रुपयांना विकत घेतली. १७ जुलै १८८२ श्री. रावसाहेब फडणीस यांच्या हस्ते पायाभरणीचा कार्यक्रम झाला

पुणे नगर वाचन मंदिराची स्थापना ७ फेब्रुवारी, इ.स. १८४८ रोजी झाली. या ग्रंथालयाचे आधीचे नाव दि पूना नेटिव्ह जनरल लायब्ररी असे होते. न्यायमूर्ती रानडे हे संस्थेचे पहिले अध्यक्ष होते.
पेशव्यांच्या बुधवार वाड्यात न्यायाधीश हेन्री ब्राऊन यांनी न्यायमूर्ती महादेव गोविंद रानडे, लोकहितवादी गोपाळ हरी देशमुख, कृष्णशास्त्री चिपळूणकर, प्रो. केरो लक्ष्मण छत्रे, दाजी नीलकंठ नगरकर, विष्णू परशुराम रानडे, सोन्या बापू मांडे, विष्णू मोरेश्वर भिडे यांच्या साहाय्याने या ग्रंथालयाची स्थापना केली. या लोकांनी श्रम आणि धन देऊन हे ग्रंथालय उभारले.
ग्रंथालयाची इमारत
ब्रिटीशांच्या काळात येथील जनतेला इंग्रजीचे शिक्षण देण्यासाठी करण्यात आलेल्या प्रयत्नांचा एक भाग म्हणून या ग्रंथालयाची स्थापना करण्यात आली.
इ.स. १३ मे १८७९ रोजी बुधवार वाड्याला आग लागली व वाडा भस्मसात झाला. ग्रंथालयाच्या चिटणीसांच्या घरी असलेल्या एका धारिणी खेरीज संपूर्ण ग्रंथालय भस्मसात झाले. याची नोंद पूना गॅॅझेटियरमध्ये आहे. नगरकर वाड्यानंतर लायब्ररी १५ एप्रिल १८८४ ते १ एप्रिल १८८९ पर्यंत दाणे आळीतील पुणे सार्वजनिक सभेच्या जागेत होती. नंतर १५ मे १८८२ रोजी वाचनालयासाठी लक्ष्मीपथावरील बेलबाग समोरील फडणीसांची मोकळी जागा ४००० रुपयांना विकत घेतली. १७ जुलै १८८२ श्री. रावसाहेब फडणीस यांच्या हस्ते पायाभरणीचा कार्यक्रम झाला

पुणे नगर वाचन मंदिराची स्थापना ७ फेब्रुवारी, १८४८ रोजी झाली. या ग्रंथालयाचे आधीचे नाव दि पूना नेटिव्ह जनरल लायब्ररी असे होते. न्यायमूर्ती रानडे हे संस्थेचे पहिले अध्यक्ष होते.
पुणे नगर वाचन मंदिर हा भारतातील एक ऐतिहासिक व महत्वाचा ग्रंथालय आहे. या ग्रंथालयाने पुण्याच्या सांस्कृतिक आणि शैक्षणिक क्षेत्रात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली आहे.
या ग्रंथालयाची स्थापना इंग्रजी शिक्षणाच्या प्रसारासाठी केली गेली होती, त्यानंतर ते पुण्याच्या प्रमुख शैक्षणिक केंद्रांमध्ये एक बनले.
पुणे नगर वाचन मंदिर हे पुण्यातील सर्वात जुनं आणि ऐतिहासिक ग्रंथालय आहे. पुणे नगर वाचन मंदिर - इतिहास, पुणे ग्रंथालयाचा इतिहास, महादेव गोविंद रानडे आणि लोकहितवादी यांच्या योगदानाने सुरू झालेले ग्रंथालय.

पुणे नगर वाचन मंदिराची स्थापना ७ फेब्रुवारी, १८४८ रोजी झाली. दि पूना नेटिव्ह जनरल लायब्ररीचे इतिहास आणि महत्त्व.

पुणे नगर वाचन मंदिर, म्हणजेच पुण्यातील एक ऐतिहासिक ग्रंथालय, जे ७ फेब्रुवारी १८४८ रोजी स्थापित झाले. या ग्रंथालयाने पुण्यातील इतर शैक्षणिक आणि सांस्कृतिक संस्थांसोबत एक महत्त्वपूर्ण स्थान प्राप्त केले आहे.
पुणे नगर वाचन मंदिराचा इतिहास, रानडे यांच्या नेतृत्वाखाली लायब्ररीची स्थापना, इंग्रजी शिक्षण आणि त्याचे पुण्यातील समाजावर झालेले परिणाम, या सर्व गोष्टी प्रगल्भ विचारांना जागा देणारे आहेत.
पुणे ग्रंथालय, पुणे नगर वाचन मंदिर, इतिहास, ग्रंथालयाची स्थापना, पुणे वाचनालय विकास, लोकहितवादी गोपाळ हरी देशमुख, महादेव गोविंद रानडे आणि इतर प्रमुख व्यक्तींची भूमिका.
इस १८७९ मध्ये वाचनालयाला आग लागली आणि त्यानंतर पुन्हा एक नवा आरंभ झाला, आणि सध्याच्या स्थळी ते पुनःस्थापित करण्यात आले. हे ग्रंथालय १८८२ मध्ये बेलबाग समोरील फडणीसांची मोकळी जागा विकत घेऊन नवीन इमारतीत स्थानांतरित झाले.
पुणे नगर वाचन मंदिराची महत्त्वपूर्ण इमारत, पुणे शहरातील ऐतिहासिक स्थळ, हे अनेक शैक्षणिक कार्यशाळा, साहित्यिक कार्यक्रम आणि चर्चासत्रांचे आयोजन करते.
पुणे नगर वाचन मंदिर एक शैक्षणिक हब म्हणून कार्यरत आहे. तो इतिहास, संस्कृती आणि विज्ञान यांचे संगम आहे. पुणे जिल्ह्यातील सर्वाधिक वापरण्यात येणारे आणि लोकांच्या गरजा पूर्ण करणारे ग्रंथालय.
पुणे नगर वाचन मंदिरासाठी विविध सत्रे, शालेय विद्यार्थ्यांसाठी खास कार्यक्रम, लोकवाचन आणि सांस्कृतिक साहित्य कॅम्प्स आयोजित केले जातात.

पुणे नगर वाचन मंदिर ऐतिहासिक दृष्टीने फार महत्त्वाचे आहे. स्थापनेसाठी महादेव गोविंद रानडे यांची भूमिका अत्यंत महत्त्वाची होती. या ग्रंथालयाने महाराष्ट्रातील इतर ग्रंथालयांना प्रेरणा दिली.
पुणे नगर वाचन मंदिराचे कार्य, इतिहास, संस्कृती आणि साहित्य समृद्ध करणारे आहे.
पुणे ग्रंथालयाच्या कार्यान्वित झालेल्या अनेक उपक्रमांची नोंद घेतली जाते. पुस्तकांची उपलब्धता, माहितीचे प्रसारण आणि स्थानिक नागरिकांची वाचन संस्कृती विकसित करणारे ग्रंथालय आहे.